نشانه‌ها و صفات شیعه در کلام امام حسن عسکری (علیه‌السلام )
مذهب شیعه جریان اصلی اسلام پیامبر اعظم حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم است . تاسیس و پیدایش و ظهور شیعه در صدر اسلام توسط پیامبر اسلام در مکه و مدینه در23 سال از بعثت تا رحلت آن حضرت تحقق یافته است . شیعه علی علیه‌السلام در سرزمین وحی درزمان حیات پیامبر اعظم به وجود آمد و پیامبر بود که برای نخستین بار کلمه مقدس شیعه را در پیروان علی بن ابی ابیطالب علیه‌السلام به کاربرد و اوصاف و فضایل شیعه را بیان نمود و پس از آن اهل بیت و امامان علیهم‌السلام در جایگاه رهبری شیعیان آنان را آموزش داده و در بقا و توسعه مذهب شیعه سعی و کوشش نمودند.

5نشانه شیعه

ائمه معصومین علیهم‌السلام از نخستین امام تا امام دوازدهم هر یک در عصر امامت خویش در تبیین حقیقت اسلام و شیعه شناسی گام‌های بلندی برداشته و معارف شیعه را گسترش داده‌اند. امام یازدهم امام حسن عسکری علیه‌السلام در حدیثی پنج علامت ایمان و تشیع را برشمرده و پیروان خویش را به سوی آن دعوت کرده‌اند. به نقل شیخ طوسی امام حسن عسکری علیه‌السلام فرموده‌اند : علامات المومن خمس : صلاه احدی و خمسین وزیاره الاربعین والتختم فی الیمین و تعفیر الجبین والجهر به بسم الله الرحمن الرحیم .1 علامات مومن پنج چیز است : 51 رکعت نماز گذاردن در هر شب و روز (17 رکعت نماز واجب و34 رکعت نافله ) و زیارت اربعین و انگشتر دردست راست کردن وبر خاک سجده نمودن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم . با توجه به مجموعه این نشانه هاباهم روشن می‌شود که منظور از «مؤمن» در متن حدیث «شیعه» می‌باشد و بنا بر این از ویژگی‌های شیعیان اهل بیت علیهم‌السلام این پنج حکم الهی است.

مهربانی و فروتنی و رعایت حقوق برادران ایمانی

شیعه علی علیه‌السلام مهربان‌ترین انسان‌ها نسبت به مؤمنان و برادران مسلمان خویش است و در تلاش در راستای شناخت حقوق بشر از دیدگاه اسلام و رعایت آن کوتاهی نمی‌کند. امام حسن عسکری علیه‌السلام در توصیف شیعه علی علیه‌السلام فرموده‌اند : اعرف الناس به حقوق اخواته و اشد هم قضا لها اعظمهم عندالله شانا و من تواضع فی الدنیا لاخوانه فهوعندالله من الصدیقین و من شیعه علی بن ابی طالب علیه‌السلام حقا.2

آگاه‌ترین و آشناترین مردم به حقوق برادرانش و کوشاترین آنان در راه ادای آن حقوق بزرگ‌ترین آنان در پیشگاه خداست و جایگاهش در نزد خدا بلندتر است و هرکس در دنیا برای برادرانش تواضع و فروتنی کند نزد خداوند از صدیقان است و از شیعیان حقیقی علی بن ابی طالب علیه‌السلام به شمار می‌رود.

شیعه امیرمومنان علی بن ابی طالب حسن و حسین و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار و محمدبن ابی بکرند که در هیچ چیزی از اوامر امام با او مخالفت ننموده اند

داستان احترام امام علی علیه‌السلام به میهمانان

تکریم و احترام به میهمان از اوصاف شیعیان پیامبر اعظم و اهل بیت علیهم‌السلام است . امام حسن عسکری علیه‌السلام در ادامه رهنمودهای خویش در موضوع حق شناسی شیعیان و ادای حقوق برادران ایمانی نمونه‌ای از گفتار و رفتار وصی پیامبر و نخستین امام شیعیان جهان امیرمومنان امام علی بن ابیطالب علیه‌السلام را گزارش کرده و فرموده‌اند : دو تن از برادران دینی یکی پدر و دیگری پسر بر امیرمومنان علی بن ابی طالب علیه‌السلام وارد شدند امام به احترام آنان برخاست و آنان را گرامی داشت و در بالای مجلس خود نشاند و خود میان آن دو نشست .

سپس دستور داد غذا آوردند آن دو خوردند. آنگاه قنبر لگن و ظرف چوبی پر از آب و حوله برای خشک کردن آورد و آمد که به دست آن مرد آب بریزد حضرت علی علیه‌السلام برخاست و ظرف آب را گرفت تابه دست آن مرد آب بریزد. وی خود رابه خاک افکند و گفت : یا امیرمومنان ! خدا مرا می‌بیند در حالی که می‌خواهی بر دستان من آب بریزی ! امام فرمود : بنشین و دستانت را بشوی خدای متعال تو و برادر تو را می‌بیند که با تو فرقی ندارد و بر تو برتری نمی‌جوید تو را خدمت می‌کند و می‌خواهد ده برابر شمار مردم دنیا در بهشت خدمتکار داشته باشد. آن مرد نشست .

امام علی علیه‌السلام به او فرمود : تو رابه خدا قسم می‌دهم به آن حق بزرگ من که آن را شناخته‌ای و بزرگ داشته‌ای و به فروتنی‌ات برای خدا به این که مرا بر این کار فرا خوانده و تو را این شرافت بخشیده که من به تو خدمت کنم دستت را با آرامش بشوی همان گونه که اگر قنبر آب می‌ریخت می‌شستی . آن مرد چنان کرد. چون از شستن فراغت یافت حضرت علی علیه‌السلام ظرف آب را به محمدبن حنفیه داد و فرمود : پسرم اگر این پسر تنها و بدون پدرش پیش من آمده بود خودم آب بر دستانش می‌ریختم ولی خداوند نمی‌خواهد که وقتی پدر و پسر با هماند یکسان باشند. پدربر دست پدر و پسر بر دست پسر آب ریخت . سپس امام حسن عسکری علیه‌السلام فرمود : فمن اتبع علیا علی ذلک فهو الشیعی حقا.3 هرکس در این کار علی علیه‌السلام را پیروی کند او شیعه راستین است .

مطابق این داستان راستان که امام عسگری علیه‌السلام از رفتار امام علی علیه‌السلام در تکریم و احترام به میهمان و فروتنی امام در برخورد با مومنان نقل کرده‌اند یکی از ویژگی های شیعیان راستین فروتنی در برخورد با مومنان وادای حقوق آنان و احترام وتکریم میهمانان است . نکته مهم در نقل این داستان تصریح امام عسکری علیه‌السلام در پایان داستان بر متابعت و پیروی شیعیان حقیقی و راستین از رفتار و گفتار امام علی علیه‌السلام است بنابراین شیعه تنها به حرف و شهادت زبانی نیست بلکه باید رفتار و گفتار علوی را بشناسد و در عمل پیاده و اجرا کند.

پیشگامان تشیع در اصحاب رسول اعظم
از دلایل پیدایش مذهب شیعه در زمان حیات پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله وسلم وجود گروهی از اصحاب پیامبر است که شیعه بوده‌اند و در تاریخ به شیعه علی شناخته شده و مشهورند. امام حسن عسکری علیه‌السلام برخورد و گفتار جد خویش امام رضا علیه السلام را در ارتباط باکسانی که با ادعای تشیع به دیدار آن حضرت رفته‌اند گزارش کرده و فرموده‌اند :
شیعه امیرمومنان علی بن ابی طالب حسن و حسین و سلمان و ابوذر و مقداد و عمار و محمدبن ابی بکرند که در هیچ چیزی از اوامر امام با او مخالفت ننموده اند4.

امام عسکری علیه‌السلام با نقل سخنان امام رضاعلیه السلام در نامبردن از شیعیان نخستین هم پیوند مذهب شیعه با اصحاب پیامبر و صدر اسلام را نشان داده‌اند و هم الگوها و نمونه‌های برتر تشیع را به مسلمانان شناسانده‌اند تا با پیروی از این اسوه‌های بزرگ شیعه در راه شیعیان راستین و حقیقی گام بردارند

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

پاورقی‌ها :

1 ـ شیخ طوسی تهذیب الاحکام دارالکتب الاسلامیه چاپ دوم ج 6 ص 52 شیخ طوسی مصباح المتهجد موسسه فقه شیعه چاپ اول 1411 ه ق ص 787 سیدبن طاووس اقبال الاعمال دفتر تبلیغات اسلامی قم 1419 ه ق ج 3 ص 100 ابن نماحلی مثیرالاحزان مدرسه امام هادی علیه‌السلام قم 1406 ه ق ص 2 شیخ حرعاملی وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه ج 3 ص 42 حدیث 4499 علامه مجلسی بحارالانوار الجامعه لدرراخبار الائمه الاطهار علیهم‌السلام ج 85 ص 75 و ج 98 ص 348

2 ـ ابومنصور طبرسی الاحتجاج نشر اسوه قم 1416 ه ق ج 2 ص 517 حدیث 340 تفسیر منسوب به امام عسکری علیه‌السلام مدرسه امام مهدی علیه‌السلام قم 1409 ه ق ص 325 بحارالانوار ج 41 ص 55 میرزاحسن نوری طبرسی مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل موسسه آل البیت علیهم‌السلام قم 1407 ه ق ج 11 ص 295 وج 16 ص 327 فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری علیه‌السلام ترجمه جواد محدثی نشر معروف قم 1386 ص 268 تاص 270

3 ـ همان منابع پاورقی ردیف دوم .

4 ـ الاحتجاج ج 2 ص 459 تفسیر منسوب امام عسکری علیه‌السلام ص 312 بحار الانوار ج 22 ص 330 و ج 68 ص 158

شیعه علی (ع ) در حیات مبارک پیامبر اکرم (ص ) به وجود آمد و آن حضرت بود که برای نخستین بار این کلمه را برای پیروان حضرت علی (ع ) به کار برد و اوصاف و فضایل شیعه را بیان نمود

ائمه معصومین (ع ) از نخستین امام تا امام دوازدهم هر یک در عصر امامت خویش در تبیین حقیقت اسلام و شیعه شناسی گام‌های بلندی برداشته و معارف شیعه را گسترش داده‌اند.